કેરળ હાઈકોર્ટ: જસ્ટિસ અનિલ કે નરેન્દ્રન અને જસ્ટિસ પીજી અજીતકુમારની ડિવિઝન બેન્ચે પણ કહ્યું કે બંધારણની કલમ 25 (2) (બી) હેઠળ પૂજા કરવાનો અધિકાર સંપૂર્ણ નથી અને કોઈ ભક્ત તેનો દાવો કરી શકે નહીં.
કેરળ હાઈકોર્ટે હાલમાં જ પોતાના એક નિર્ણયમાં કહ્યું છે કે બંધારણના અનુચ્છેદ 25 હેઠળ હિન્દુઓને માત્ર મંદિરમાં પ્રવેશવાનો અને ત્યાં પૂજા કરવાનો મૂળભૂત અધિકાર છે. આ સાથે કોર્ટે સ્પષ્ટતા કરી હતી કે બંધારણ હિંદુ સમુદાયના કોઈપણ સભ્યને મંદિરોમાં પૂજારી (આર્ચક)ની ભૂમિકા ભજવવાનો અધિકાર આપતું નથી.
જસ્ટિસ અનિલ કે નરેન્દ્રન અને પીજી અજીતકુમારની ડિવિઝન બેન્ચે એમ પણ કહ્યું કે બંધારણની કલમ 25 (2) (બી) હેઠળ પૂજા કરવાનો અધિકાર સંપૂર્ણ નથી અને કોઈ પણ ભક્ત એવો દાવો કરી શકે નહીં કે મંદિર 24 કલાક ખુલ્લું રાખવામાં આવે. કોર્ટે એમ પણ કહ્યું કે પૂજારીની જેમ પૂજા કરવાની કે અન્ય ધાર્મિક વિધિઓ કરવાની પરવાનગી નથી.
બાર એન્ડ બેન્ચના અહેવાલ મુજબ, કોર્ટે એમ પણ કહ્યું કે કોઈ પણ ભક્ત એવો દાવો કરી શકે નહીં કે તેને ધાર્મિક વિધિઓ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવે જે ફક્ત પૂજારીઓ દ્વારા જ કરી શકાય. હાઇકોર્ટે ત્રાવણકોર દેવસ્વોમ બોર્ડ દ્વારા જારી કરાયેલા નોટિફિકેશનને સમર્થન આપતાં આ અવલોકન કર્યું હતું. દેવસ્વોમ બોર્ડે તેની સૂચનામાં કહ્યું હતું કે સબરીમાલા અયપ્પા મંદિરના મેલશાંતિ (ઉચ્ચ પૂજારી)ના પદ માટે અરજી કરનાર ઉમેદવાર મલયાલી બ્રાહ્મણ સમુદાયનો હોવો જોઈએ.
હાઈકોર્ટમાં અરજદારોએ ત્રાવણકોર દેવસ્વોમ બોર્ડના નોટિફિકેશનને આ આધાર પર પડકાર્યું હતું કે તે સુપ્રીમ કોર્ટના ચુકાદાઓ અને બંધારણની કલમ 14, 15, 16, 17 અને 21ની સંપૂર્ણ અવગણના કરે છે. પિટિશનમાં દલીલ કરવામાં આવી હતી કે માત્ર મલયાલી બ્રાહ્મણોને જ પૂજારીના પદ પર નિયુક્ત કરવાની ફરજિયાત શરત બંધારણની કલમ 25 (ધર્મની સ્વતંત્રતા) અને 26 (ધાર્મિક બાબતોનું સંચાલન કરવાની સ્વતંત્રતા)નું ઉલ્લંઘન છે. અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે, જાતિના ભેદભાવ વિના આવી વ્યક્તિને પૂજારીના પદ પર નિમણૂક કરવી જોઈએ જે તેની ફરજ નિભાવવામાં સંપૂર્ણ લાયકાત ધરાવતો હોય અને પ્રશિક્ષિત હોય.
જો કે, હાઈકોર્ટે દેવસ્વોમ બોર્ડ સામેની અરજીઓ એમ કહીને ફગાવી દીધી હતી કે તેમની પાસે યોગ્ય દલીલોનો અભાવ છે. આ હોવા છતાં, કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું કે બંધારણની કલમ 25 અને 26ના આધારે ઉભા થયેલા વિવાદો પર વધુ ચર્ચા થઈ શકે છે. સબરીમાલા કેસમાં અયપ્પા મંદિરની અંદર મહિલાઓના પ્રવેશને લઈને સુપ્રીમ કોર્ટની 9 જજોની બેંચના નિર્ણયમાં આ ફેરફાર છે.
